Een stuk meer dorp dan eerst

Beste jullie (dank voor de lieve en leuke reacties die ik van jullie mag ontvangen!),

Met nog een paar daagjes voor ik mijn geliefde Toon van ‘t vliegveld in “Guate” (kort voor Guatemala Stad) ga oppikken (jiehaaa, de kriebels kriebelen goed!), lijkt ‘t me toch ook wel aardig eens wat uit te wijden over de zakelijke activiteiten die ik hier de afgelopen tijd verricht heb. Per slot van rekening loop ik hier niet de hele dag met mijn camera op de borst rond om zo verrot mogelijke auto’s te “schieten” (evenwel.. zie laatste noot!). ’t Was juist de opzet om mij deze eerste drie weken zonder geliefde aan Y’abal Handicrafts te kwijten (om vervolgens van die welverdiende en langverwachte vakantie te gaan genieten!). En dat heb ik dan ook uit alle macht en vol overgave gedaan. Al moet ik zeggen nog heel wat meer gedaan gehad te willen hebben – in feite is mijn actielijst enkel langer in plaats van korter geworden. Maar da’s mij bepaald geen onbekend verschijnsel... en dan gaat het leven in Guatemala in het algemeen ook toch echt nog eens een paar tandjes trager dan in Nederland. En anders internet wel – ’s avonds moet ik het hier in “Dicap-residence” met 2 tot maximaal 12 mbps doen!

Afijn, belangrijk doel van mijn bezoek aan Guatemala was om de banden met de producenten weer wat aan te halen. Per slot van rekening is het voor hen aardig te weten waar hun handwerk zoal naar toe gaat, en voor mij uit welke handen het weefwerk afkomstig is. En drie jaar geen “live” contact gehad hebben is natuurlijk lang. Des te leuker en fijner was het om te merken dat verschillende vrouwen uit verschillende groepen mij nog wel degelijk wisten te herinneren, en mij ook warm ontvingen cq begroetten.

Maar ook veel nieuwe gezichten getroffen. Na het eerste bezoek aan Chuacruz (zie een vorig blog) was St Catarina aan de beurt. Ditmaal ge-3-elijk op pad (naast Melissa met Alyssa – ook een Y’abalmedewerkster hier in Xela, en binnenkort de vertegenwoordigster in de US), wederom beladen met drank, broodjes en kilo’s garen. Dat alles verpakt in kleurrijke geweven draagdoeken lijken we bij kans zelf wel Guatemaltekas – ware het niet dat wij onhandig met de grote bulten rondsjouwen, daar waar de vrouwen deze op het hoofd dragen, en zich daarmee nog sierlijk weten voort te bewegen ook. Nog al een kundigheid die er zo eenvoudig uitziet maar wij buitenlanders maar niet maar zo beheersen (ik denk zo gauw verder nog aan het tortillas maken en.. natuurlijk.. het weven op het heupweefgetouw zelf!)

Met wat geluk passeerde al na een paar minuten nadat we door de bus bij de “junction” waren gedropt een pick-up die ons bij de afgelegen gemeenschappen Chuicutama en Pacutama I afzette. Een flink hobbelige rit, en vrij fris ook – dit gebied is niet alleen hooggelegen (op ruim 3000 m) maar hangt, in samenhang daarmee, ook groot deel van het jaar in de wolken. Maar vooralsnog was het zicht vrij aardig en kon ik uitkijken over de her en der verspreide dorpjes – stuk voor stuk dorpjes die na de orkaan Stan in 2005 met buitenlandse hulp zijn opgebouwd, voor de vluchtelingen die vanaf de lagergelegen en verwoeste kustgebieden hier hun heil kwamen zoeken. Dat geldt ook voor de dorpen die wij vandaag bezochten – in samenwerking met andere hulporganisaties was het de ngo Y’abal, waaruit voorts Y’abal Handicrafts als (bovenal) inkomensgenererend project ontsproot, die hier een flinke steen bijdroeg aan de herhuisvesting van de ontheemden.

Ik blijf het moeilijk vinden me voor te stellen wat voor een drama’s vooraf gingen aan het huidige leven hier, en hoe zeer deze mensen zelfs nu nog, ruim vijf jaar na dato, moeten vechten voor een menswaardig bestaan. Om noodgedwongen huis en haard te moeten achterlaten, dagenlang te moeten lopen (jong en oud en bepakt en bezakt) en door jungle en in berggebied, om in een totaal ander gebied opnieuw een bestaan te moeten opbouwen... En dan ook nog een heel ánder bestaan dan ze hadden. Want afgezien van het veel koudere klimaat (en natuurlijk ook juist daarom) vindt de koffie die ze in de kuststreken verbouwden hier bepaald geen goede bodem – of feitelijk: geen goed klimaat. En hebben ze dus een vervangende levensbron moeten zien te vinden – zie hier waar Y’abal Handicrafts een sleutelrol in speelt.

Toch is er al weer veel veranderd in dit gebied sinds ik hier was. Er is beduidend meer grond gecultiveerd, overal ontspringt het eerste groen van lange golvende rijen mais. We rijden door of langs een paar andere dorpjes die er nu toch echt al wel heel aardig bewoonbaar uitzien. Er zijn straten aangelegd en de betonnen huisjes die hier door hulporganisaties zijn neergezet hebben verschillende vrolijke kleurtjes gekregen (en gelijk ontspringt daarachter in de laadbak van de pick-up het idee om fondsen te gaan werven om ook de huisjes van “onze” dorpen te schilderen – of anders om een vrijwilligersbrigade op te richten die, onder andere, deze klus voor haar rekening zou kunnen nemen). Ook al zijn ook de gemeenschappen van Chuicutama en Pacutama I een stuk meer dorp dan de vorige keer dat ik hier was (zo zie ik nu nergens meer zeil dat dienst doet als onderdak - wel nog genoeg provisorische bouwseltjes - en zijn in verschillende huisjes bedrijfjes en winkeltjes gevestigd), er is nog zeker werk te verrichten om het hier aangenamer en leefbaarder te maken. Zoals dus het wat kleuriger maken van deze jonge habitat. Maar prioriteit blijven de eerste levensbehoeften. En dat is dan ook precies waar Y’abal Handicrafts Guatemala, onder de begeesterde leiding van Melissa, zich flink druk om/voor maakt. In de eerste plaats door de producenten in deze gemeenschappen verder te organiseren en hen middels workshops verder te bekwamen in hun handwerk – vergeleken bij de andere gemeenschappen die deel uit maken van het project waren de weefsters hier toch echt wel minder ver. Of beter gezegd: minder bekend met en gericht op de strengere eisen van de buitenlandse markt. Maar ondertussen maken ook de vrouwen hier schitterende doeken die, vermaakt tot tassen, kussens en tafeltextiel, zonder meer een plek op die overzeese markten waardig zijn. En hebben deze gemeenschappen dus een inkomensbron die het verlies van hun eerdere inkomensbron in hun voormalige woongebied (de koffieteelt dus) tegemoet komt.

Na een rondje door de dorpen en her en der wat praatjes, treffen we de leden van de weefcoöperatie in het onlangs geopende kliniekje (alias ontmoetingsplek dus) – dat ook een verdienste van Y’abal Handicrafts is. Deze vrouwen zijn mij grotendeels onbekend – drie jaar geleden was hier dan ook nog geen sprake van een georganiseerde producentgroep. Ze zitten er wat timide bij, al wordt er al wel gauw wat meer gequichéet als we rond gegaan zijn met de zoete broodjes en jus. Na een korte uitleg van de stand van zaken in het project en van mijn rol daarin wordt in een zijkamertje het garen op de grond uitgestald en de nieuwe bestelling uitgelegd. Binnenkort zullen er weer nieuwe kussens in de Yabal-shop te bewonderen zijn!

Rond het middaguur is het tijd om weer huiswaarts te keren – even ziet het er naar uit dat we een stevige hike van een paar uur voor de boeg hebben, want we missen net de enige bus die rond dit tijdstip naar de grote weg rijdt. En aangezien het lunchtijd is, hebben we weinig hoop op een lift. Maar het valt mee, na een klein half uurtje lopen zitten we al weer in de laadbak van een pick-up. De wolken zijn ondertussen ook komen opzetten en vormen kleine pareltjes in ons haar en aan onze wimpers. En eenmaal boven op de grote weg is het zodanig mistig dat we niet eens kunnen zien of de naderende zware motoren nu van een vrachtauto of van onze bus naar Xela zijn; pas bij het voorbijgaan komen we er meermaals achter dat we een vrachtauto halt toe geroepen hebben – tot onze schrik, want om in die wittigheid daar stil te moeten staan op een weg waar het verkeer in dolle vaart overheen raast is bij kans (of feitelijk bij risico) vragen om zware blikschade – of meer. Dito levensgevaarlijk dus dat bussen daar stil houden om passagiers op te pikken. Afijn, weer een klein avontuurtje rijker.

En ach… al herinnerend merk ik wederom een flink uitgebreid verslag (te uitgebreid wellicht?) aan het schrijven te zijn. Terwijl ik ook nog had willen uitweiden over al die andere activiteiten die ik hier sinds mijn komst, twee-en-halve week geleden, samen met Melissa dan wel alleen ondernomen heb om Y’abal Handicrafts (Nederland) sterker op de markt te zetten. Maar ach, laat ik jullie niet overladen versus afschrikken en het daarom maar hierbij laten. Via twitter en linkedin zijn mijn verrichtingen als eerlijk handelaarster immers ook wel te volgen – zij het in heel wat minder woorden, hihi. (en na ja, dan vermeld ik toch nog maar wel dat wij – Melissa, Alyssa en ik- onlangs een nieuw blog geopend hebben waar we beetje bij beetje meer achtergrondinfo over het project, het productieproces en de producentgroepen en over alles wat met fair trade en ethical fashion te maken heeft willen plaatsen, zie http://www.yabal-handicrafts.com/blog - alle tips en commentaren zijn van harte welkom!)

…..

Maar laat me dan nog wel mijn belofte van de vorige keer waarmaken. Hieronder te aanschouwen en te beproesten: een plaatje van een problematischer weggebruiker dan vertoond in het vorige blog. Of eigenlijk twéé plaatjes van problematischere gevallen - ik wilde die tweede jullie gewoonweg niet onnodig lang onthouden. En: ze rijden hoor! (al gaat dat, zo zal wel duidelijk zijn, met flink gerammel en zwarte wolken gepaard)

Hasta luego!
Marisha